Forske, flyte – og danse vilt til tyggegummijazz

Frå å stille inn øyrene med den vibrerande tromma til Ingar Zach, havnar vi på dansegolvet med ny norsk partyjazz frå Gurls!

Torkjell Hovland er kritikar for ballade.no og skriv Ballade assosierer ein gong i månaden. dansegolvet med ny norsk partyjazz frå Gurls! (Foto: privat)

Ingar Zach – Musica Liquida (14. oktober)

The Vibrating Drum er namnet på Ingar Zach sitt kunstnariske forskingsarbeid ved Norges musikkhøgskole. Han har forska på nye måtar å tilnærme seg instrument på, og Musica Liquida er namnet på den første dokumentasjonen av arbeidet.

Ei minimalistisk fanfare frå sinustonar opnar plata. Zach etablerer ein stille klanggrunn før tromma kjem inn. Kontrasten mellom det våte elektroniske lydbiletet og den tørre, akustiske trommelyden er umiddelbart engasjerande å lytte til. Det lét til at trommeskinnet blir behandla med ulike verkty, elektriske vispar? I bakgrunnen høyrer vi opptak frå natur, fuglekvitter snik seg inn til og med.

I pøsregnet utanfor vindauget mitt er synkroniseringa med lyden ein givande leik. Dette er musikk som går sakte og inviterer til aktiv lytting. Her kan du som lyttar bevege deg rundt omkring i lydlandskapet, flytte fokuset til trommeskinnet, over til bjellene, ned i variasjonane i dei låge frekvensane. Det pirrar hjernen å leite etter kva lydane er, kva dei liknar på.

Inn i mellom er det heilt stille, vi anar berre ein lågfrekvent lyd slik at vi framleis er i rommet. Denne effekten er sterk og gjer at når det først kjem tydelegare og kraftige lydar, så får det vårt fulle fokus. Å lytte til musikk der kvar tone og lyd blir behandla med like mykje respekt, gjer at vi på andre sida av plata vert sitjande med tankane reinsa som etter ein meditasjon.

Ingar Zach – Musica Liquida (SOFA 2022) (Foto: SOFA)

Du kan lese meir om forskingsprosjektet The Vibrating Drum her.

Wow Sailor – Happy Fear 

Wow Sailor – Happy Fear (Dugnad 2022). Meditasjonen held fram med ein sterk debut frå Wow Sailor. Det er artistnamnet på multiinstrumentalist, komponist og produsent Kim Uglum Reenskaug. Dette er musikk som det godt kan hende strøymetenestene forgiftar med det utvatna omgrepet “ambient”, som stel all kjerne frå musikken. Så la oss legge vekk ordet og berre lytte til Happy Fear. Allereie i tittelen finn vi poesi å lytte etter. (Foto: Dugnad/Synne Sanden)

I den klanglege elva flyt melodiane sakte nedover. Sporet “Outside, in the ground” sluker oss med ein djup og varm støy. Klangen er kompleks. Ut av den klanglege grunnen veks ei plante – ein forsiktig, søt gitar frå bror til Kim, Stig Reenskaug. Slik klimpring ein kan høyre på eit seint nach.

Med Arve Henriksens trompetmagi blir vi løfta opp i himmelsjå igjen. Naturbileta ligg nært for meg i lyttinga her. Lydane, både dei akustiske og elektroniske, er organiske og gir assosiasjonar til kjensla av å ta på mold og tre, kjensla av kulde og vind. Feltopptaka skal ha mykje av æra for dette, men først og fremst handlar det om Uglum Reenskaug sin kjærleik og nysgjerrigheit på kvar enkelt lyd og kva lyden består av. Han pirkar i lydane.

Vokalist Synne Sanden avsluttar plata med ein kraftfullt sigrande ordlaus improvisasjon i “Where sorrow ends”. Med debuten Happy Fear har Wow Sailor skapt ei rik verd med rom for tankevandringar i alle retningar. Heldig er den som har Reenskaug som produsent!

Billy Meier – I Want to Believe 

Billy Meier – I want to believe (Øra Fonogram 2022) (Foto: Øra Fonogram)

Når Zach og Wow Sailor har fokusert oss, så er det fristande å lytte vidare til Billy Meier i samanheng, der deira sitt musikalske er menneske leikar i lydrommet som har blitt etablert av Zach og Wow Sailor.

Billy Meier si tredje plate kjem etter ei god pause for bandet der kvar enkelt av dei har vore aktive på ein haug utgjevingar på kvar sin kant sidan sist. Billy Meier vekte dei merksemd på jazzscenene rundt i landet med fullt romvesenkostyme og koreografert dans. No har dei bytta kostymene med syttitalspastellar – også i musikken.

På I Want to Believe lét kvintetten større på alle måtar.

Komposisjonane er større, dei tek lenger tid og har ein dramaturgi som engasjerer lyttaren til å danse både inni hovudet og ute i rommet. Du kan ikkje høyre på den rivande grooven på singelen “Flying Saucers” – den mjukt muta bassen til Martin Morland i samspel med roto-tom-brekka til trommis Ivar Myrset Asheim – utan å kaste deg ut på dansegolvet.

Referanseverda er større, og utover på plata høyrer vi leikne, barnlege synthlandskap tatt ut i frå nittitals barne-tv og songar som lét som obskure sjølvhjelpskassettar frå hippiar i California på syttitalet. Med Hans Kjorstads tørre felespel sterkt krydra med folkemusikk inn i denne miksen er det berre å sette i gong den musikalsk assosierande fantasien.

Og som solistar er dei større – høgdepunktet er Henriette Eilertsens energiske og enormt kreative fløytesolo på den tunge grooven «Wormholes». Den varer i under tre minutt, men ho rekk å spele eit heilt liv på den korte tida.

Plata I Want to Believe kjem 4. november, men allereie no kan du høyre to singlar.

GURLS og Trondheim Jazz Orchestra – «Oui»

Gurls og Trondheim Jazz Orchestra – «Oui «(Grappa 2022) (Foto: Grappa)

Gurls har sidan starten vore Hanna Paulsberg og Ellen Andrea Wang sin leikeplass. Frå første utgåve med Emilie Nicholas som vokalist, til ein annan versjon med Rohey Taalah og til Marianna Sangita som vi høyrer på «Oui». Marianna Sangita, mellom anna kjent frå Broen, eig rommet saman med orkesteret.

Det er fengjande riff, enkle melodiar og hooks. Det er lukkeleg musikk! Bubble gum pop er det noko som heiter – tyggegummijazz. Det er veldig lurt å gi ut denne musikken som ei liveplate. Slik får vi med all den energien desse musikarane har på scena. Då tóler nokre smårare overgangar mellom låtane der konsertintroar blir fada ut som outroar på plata. Vi blir med i den lune stemninga, her har musikarane det gøy! Her høyrer vi referansar til Lizzo og Britney Spears, høyr berre på”You Want me”. Heida Karine Johannesdottir har ein skjelvande god tubasolo på “Fruity Looty”, og Amund Storløkken Åse spelar eit kor som får meg til å bryte ut i begeistring på «Oui».

Apropos «Oui» – arrangørhandverket er sterkt på plata. Støta i «Oui», dei sylskarpt instrumenterte klangane som ligg under Paulsbergs solo på vakre “Girl”. Håvard Aufles mjuke synthlydar blir pastellfargane i klangbiletet, og som leverer platas høgdepunkt med sin solo på grove «Sweet talker».

Eg kosar meg med dei små detaljane i samspelet, når Paulsberg limer seg på Sangita i enkelte bitar av melodien. Eg ler og kosar meg. For ein vanvittig fest av ei plate!