Ein time i Berlin

Konsertmelding:
Berghain av Kristiansand Kongelige Teater
Technoteaterkonsert
Cornerteateret, Bergen Fringe Festival
5. september 2021

Medverkande: Ulrik Waarli Grimstad, Steffen Mulder, Julie Rasmussen
Musikk: Simon Muschinsky
Lys: Sander Sædberg
Tekst: Magnus Iuel Berg
Dramaturgisk veileiar: Endre Sannes Hadland

Eg er på eit dansegolv i ein oppteipa koronafirkant på technoteaterkonserten Berghain arrangert av Bergen Fringe Festival i begynnelsen av september.

Fringe er ein internasjonal scenekunstfestival med over 250 deltakande land, og i august vart Oslo Fringe Festival arrangert på SALT. Det starta i Skottland for snart 75 år sida, då Edinburgh Festival Fringe oppsto som eit alternativ til den meir etablerte festivalen Edinburgh International Festival.

Aktørane innanfor den internasjonale rørsla arbeider uavhengig av kvarandre, men med felles strategi om eit ope kunstnarisk innhald, lav deltakar-terskel og produksjonar i mindre format. Fringe skal vera eit alternativ til «det profesjonelle feltet», og kunstnarar og kompani som meldar si interesse vert vurdert av ein programkomité om dei får bidra i programmet.

Eller som Bergens Tidende-kritikar Charlotte Myrbråten skriv: «Fringe teaterfestival begynner å etablere seg som en tradisjon i Bergen, og tradisjonen tro er det vanskelig å se noen røde tråder i programmet. Her virker det å være satt sammen etter innfallsmetoden, noe gammelt og noe nytt.»

Bergen Fringe Festival si nettside er eit sammensurium* av norske og engelske tekstar om kvarandre, og den visuelle profilen har eit barnleg preg med fargerike illustrasjonar.

Eg vil ikkje kalla Bergen Fringe Festival sin profil ein sur blandingsrett av matrester, men det er litt vanskeleg å få tak i kva festivalen går ut på. Er det amatørteater? Sirkus? Musikk? Barnefestival?

*Store norske leksikon: frå tysk Sammelsurium, til nedertysk sammelsuur – «sur blandingsrett av matrester».

På dansegolvet
Promobiletet til Berghain står i kontrast til festivalen si glade profil; nærbilete av eit skjeggete andlet med raud leppestift, rennande maskara og ei stor kvit pille på tunga. Er det slutten av ein fest? Eller starten? Biletet er rått og upolert.

Framsyninga vart først vist på Husets Teater i København i 2015, og presentert som ein lydcollage med fokus på elektronisk musikk der tre skodespelarar fortell om ein mann si flukt frå verkelegheita.

Promobiletet til framsyninga Berghain fangar essensen av det sceniske uttrykket: Minimalistisk, upolert, DIY, drøyt. (Foto: Promo)

Denne gongen er det friteatergruppa Kristiansand Kongelige Teater (KKT) som sett opp framsyninga, og dei tre skodespelarane har på seg kvite badekåper og svarte skinnstøvlettar med kraftige sålar.

Rommet for framsyninga er snudd, slik at publikum står der scena vanlegvis er. Trappene i amfiet utgjer scena. Eit kjølig, blått ljos fargelegg det mørke rommet som badar i ei svak dunst av røykmaskin. Me har fått beskjed om å lukka auga, og røystene på høgtalarane flyttar oss mentalt frå Bergen til Berlin.

Når me får opna auga att har dei tre skodespelarane kasta badekåpene, og ikledd naglar, kjetting og skinndetaljar lovar eller åtvarar dei at me snart skal ut på ein meditativ reise. Fotsid skinnfrakk og skinn-harness leiar ikkje tankane mot Østen og kontemplasjon, men dette er nok ei anna type meditasjon.

Ifølge KKT er det den type meditativ reise «der du skal fucke deg selv opp, på den konstruktive måten. Det er her du skal brenne – det er her du skal få superkrefter”.

La gå. Det er jo sundag.

Kø
Heile framsyninga handlar om den legendariske klubben Berghain i Berlin. Klubben er så berømt at han er som ein institusjon for elektronisk musikk å rekna.

Fortellinga starter i køen utanfor. I Berghain sine tidlegare dagar var det enklare for den lokale tyskar å entre staden, men i lengre tid har klubben sin enorme popularitet tiltrekt turistar frå omverda, og det er ein stor sjanse for å verte avvist i døra, sjølv etter timesvis med venting.

Ein tredjedel av Berlin sin turisme skuldas det grenselause nattlivet, og trass i at bygget kan husa 1500 menneske, er det framleis ikkje stort nok til å dekka behovet.

Då staten ville finansiera Berghain med fleire millionar for å ekspandera klubben, og turistattraksjonen, takka Berghain fint nei. Dei vil behalde det originale kjernepublikummet: Techno-entusiastar, skinn-fetisjistar og non-konforme. Sidan oppstarten i 2004 har klubben vore ein fristad for toleranse som mellom anna har teke godt imot LHBTIQ+-miljøet.

Hovudpersonen, spelt av Steffen Mulder, skal besøka klubben for første gong, og er desperat etter å kome inn. Sjølvdestruktive og irrasjonelle tankar raser gjennom hovudet. Kva om eg ikkje kjem inn? Er eg kledd riktig? Tenk om dei trur eg er turist. Tenk om dei andre mennene har større pikk.

Mulder si innleving er stor, og han ser Berghain rett framfor seg. Det er intenst. Bak eit miksebord står DJ Simon Muschinsky (ein av hjernane bak den originale oppsettinga), og fyrer opp desperasjonen med raske beats i hissig tempo.

Mulder skal ha den beste kvelden nokonsinne, og er eit lett byte for dei som sel narkotika i køen. Eit kjøp vert gjennomført.

Hovudrollen vert spelt av Steffen Mulder. (Foto: Cecilie M. T. Thorkaas/Bergen Fringe Festival)

Julie Rasmussen går rundt i fotsid skinnfrakk med vannkjemma hår og forførande blikk. Ulrik Waarli Grimstad iført harness, pelskåpe og minishorts, spelar dørvakt og pratar med tysk aksent i standup-aktig format. Dei tre pratar i munnen på kvarandre og skapar eit hektisk nattliv.

Ulrik Waarli Grimstad spelar dørvakt og pratar med tysk aksent. (Foto: Cecilie M. T. Thorkaas / Bergen Fringe Festival)

«Vie viele?». Dørvakta vil vita kor mange som skal inn. Dette er det avgjerande augeblikket. Han held opp ein finger for å visa at han kjem aleine. «Ein». Dørvakta slepp han inn, og kjensler av eufori oppstår. Dette vert den sjukaste kvelden! Musikken vart kjappare! Meir intens! Betre!

Men. Kvar er alle som knullar?

Berghain er òg kjent for å vera ein fristad for seksuell utfalding. Klubben går over fleire etasjar, og kan minna om ein labyrint med mange rom, der i blant dark rooms. Dark rooms er, som namnet tilseier, mørke rom, med den hensikten at her skal ein kunne gjera kva ein vil utan å verte sett. Berghain kan skildrast som ein hedonistisk subkultur som treffer både tilhengarar av techno og dei som vil dyrka ein ekshibisjonistisk seksualitet. Nokon av dei faste som har gått på klubben over tiår klagar på at sexen har vorte mindre eksperimentell, men det er altså vanleg at menneskjer har sex i krikar og krokar på klubben, både i mørke og mindre mørke rom.

Hovudpersonen sitt desperate behov etter å ha den beste kvelden nokon gong sett krava høgt, og det er vanskeleg å vedlikehalde ekstase. Shottar vert shotta, men det er ikkje nok. Rasmussen hoppar tungt og monotont rundt på scena for å poengtera hovudpersonen si døyande lykkekjensle. Då ho vekslar over til ein meir sensuell dans i det no raude ljoset, vekkar det sterke assosiasjonar til Red Light Distrikt i Amsterdam. Kristiansand Kongelige Teater har skapt ein mørk stad.

Eskalerande kaos
Den hysteriske jakta etter total eufori leiar Mulder til toalettet. Det er ikkje uvanleg at dei som besøker klubben vert der over fleire døgn i strekk, og toalettet fungerer som ein arena for kjøp og sal av narkotika.

«Men kva type ecstasy?»

Medan Mulder sin første handel var eit bomkjøp, står han no foran ein selgar som i moraliserande tone forklarar at ein aldri må handla i køen utanfor. På Berghain herskar det heilt spesielle reglar.

Eit nytt kjøp vert gjennomført, og ein plutseleg finger i munnen gjer til at ting er i ferd med å ta seg opp for Mulder. Eigaren av fingeren skildrar poetisk at det er «kjemisk grus ut over tunga di.»

Ulrik Waarli Grimstad (venstre), Steffen Mulder og Julie Rasmussen i Berghain under Bergen Fringe Festival. (Foto: Cecilie M. T. Thorkaas / Bergen Fringe Festival)

Hovudpersonen sin indre monolog vert no drive av alle tre skodespelarar som pratar i munnen på kvarandre. Ein indre monolog drevet av tre røyster. Skodespelerane sveittar. Hjernen arbeidar på høgt gir. Det stadig eskalerande kaoset vert drive av industriell techno som leiar til eit panikkanfall, spastiske rørsler og hallusinasjonar. Det er full krise.

I det framsyninga når eit absolutt høgdepunkt, dør technoen og erstattas av langsam, meditativ ambient musikk. Musikken har totalt endra retning til sjangeren som Klassekampen skildra som moderne bakgrunnsmusikk.

Alt går i sakte film. Alle tre kroppar på scena spelar ein overberusa Mulder. Eit bra grep som visar variasjonar av ei sinnstemning.

Ei røyst over høgttalaren fortel oss at no forlat ikkje berre kroppen Berghain og Berlin, men jorda, verda og stratosfæren. Om stratosfærisk ambient er ein sjanger, er det den som vert spelt no. På latin betyr ambire å ‘gå, ligga, flyta omkring; omgje’ og den meditative musikken sluttar seg verkeleg rundt oss. Alle musklane smeltar, og tankene mine vert sendt mot den amerikanske avantgardekomponisten, musikaren og lydkunstnaren William Basinski.

Tilbake på jorda
Framsyninga avsluttar med at hovudpersonen vaknar opp til energiske to britar eller australiarar som høgt proklamerer at «han er tilbake!». Ikledd Hawaii-skjorter og med tullete aksent skal det vera morosamt, men skodespelarane som heile vegen har levert på høgt nivå, overspelar dei overdrivne karikerte hippie-turistane.

På veg ut frå framsyninga tek Rasmussen og Mulder av seg Hawaii-skjortene, og klubbmusikken kjem brått på att. Under heile framsyninga er musikk ein viktig faktor, og sjølv om den er på høgt volum ligg den i bakgrunnen som ein drivande faktor som styrar stemninga og skodespelarane. DJ Muschinsky underspeler og styrer kjenslene våre, han skrur oss av og på. Han driver panikken med hurtige rytmar, og skrur den like lett av med ambient, beroligande musikk. Dette vert understreka nesten til det komiske då publikummet roar seg under applausen, for så å momentant vorte skrudd på og protagonisten byrjar å dansa igjen når DJ Muschinsky set lyden på høgt.

Julie Rasmussen og Steffen Mulder som hippie-turistar med alt-er-relativt-haldning. (Foto: Cecilie M. T. Thorkaas / Bergen Fringe Festival)

Framsyninga har ikkje nokon stor overordna moral, men er ein time i Berlin og eit dypdykk i ein hard og ekstrem klubbkultur. Ein kunne prøvd å lesa inn eit samfunnskritisk perspektiv om at ein alltid jaktar på lykke i staden for å setja pris på notida, men det ville vore å overtyda. Dette handlar heilt enkelt om jaget etter å ha den beste kvelden på Berghain.

Ei moralsk lærepenge kunne ha vore: ein kan ikkje dra på Berghain kvar dag, det er for hardt for kroppen.

Etter å ha stått rett opp og ned i ein time er eg klar for ein stol, og biter ikkje på freisterinna i skinnfrakk si påstand om at «The party does’nt stop until Monday». Eg anerkjenner verkeleg grepet med å la publikum stå oppreist som i eit simulert dansegolv, men festen stoppar no.

Då ljoset kjem på er det eit lattermildt publikum eg ser rundt meg. Unge danskar med hockeysveis og briller smale som augebryn seier meg at dette er undergrunnsteater for dei som vil ut av den oppteipa koronakvadraten og dansa.