Betraktinger over et inkluderende kulturliv / Una vida cultural incluyente

Red. mrk.: Dette innlegget er publisert på både norsk og spansk – scroll ned for den spanske versjonen. Desplácese hacia abajo para la versión española de la publicación. 

 
Av Bellali Austria, Oslo Flamencofestival

Et inkluderende kulturliv i et flerkulturelt samfunn i Norge er ingen enkel oppgave.

Da jeg først flyttet hit, tenkte jeg ikke at jeg kunne leve av å være danser og kulturarrangør. Men etter å ha bodd i Oslo i bare ett år endret jeg mening. Inntrykket mitt på det tidspunktet var at de nordiske landene har en livskvalitet jeg ikke hadde sett før. Dette inspirerte meg til å sette i gang med alle slags nye kulturprosjekter. Dette først og fremst fordi jeg oppdaget at det finnes en bevissthet her rundt den sentrale rollen kunsten har i samfunnet.

Hva er de positive sidene jeg har oppdaget i de ni årene jeg har bodd i Norge? Jeg vil gjerne uttrykke mine egne opplevelser, fra mitt ståsted som en utenlandsk kunstner i Norge. Jeg føler jeg har kunnet styrke mitt kunstneriske virke her fordi det finnes mennesker og institusjoner som har trodd på og støttet meg hele veien, og har tillit til det jeg gjør.

Hvilke utfordringer har jeg stått ovenfor? Det er her vi går inn på mer følsomme tema: inkludering, rasisme, mangel på muligheter, lukkede eller begrensede arenaer, og så videre.

Jeg vil begynne med å si at det finnes en uvitenhet angående hva som er “de andre kulturene”. Jeg vil til og med spørre: Hva betyr egentlig “den andre”? For noen er andre kulturer ikke så interessante, mens andre rett og slett er redde for å inkludere andre.

Hvis det fantes en nøyaktig statistikk fra HELE kultursektoren over utlendinger som jobber i Norge, så ville jeg nesten uten å nøle ha sagt at rundt 80 prosent føler seg ekskludert på en eller annen måte. Og det er vår jobb som kunstnere, men også jobben til de norske institusjonene, å finne svar på hvorfor og hvordan vi kan forandre og forbedre denne situasjonen.

LES OGSÅ: Kulturrådet og konsertarrangører: Mangfold i norsk musikkliv må bli bedre (del 1)

Jeg hører gang på gang fra profesjonelle, utøvende kunstnere av utenlandsk bakgrunn som bor i Norge at de for eksempel har søkt på offentlige kulturmidler i flere år uten noen gang å få innvilget støtte. At de har søkt om å delta på viktige internasjonale festivaler og ikke fått muligheten til å delta.

Å lykkes i kunst- og kulturmarkedet er uten tvil vanskelig, men jeg tror at vi som festivaler og kulturorganisasjoner i Norge må finne en bedre strategi der vi mer aktivt viser fram verdensmusikk eller en større bredde av uttrykk fra oss artister som bor i Norge.

Jeg lurer på: Hvor oppstår det egentlige gapet mellom utenlandske artister og norsk kulturliv?

Jeg tror at det som ligger til grunn for dette er mangel på kunnskap om det andre kulturer kan tilby oss (for eksempel innen musikk og dans). Fortsatt er det stor mangel på opplæring om vårt flerkulturelle samfunn. Bare med kunnskap og opplysning kan vi bekjempe rasisme og diskriminering en gang for alle.

Hvem sitt ansvar er det å forandre alt dette? Jeg mener at alle bør dele på dette ansvaret.

Organisasjoner, festivaler og institusjoner kan bli styrket og dra stor nytte av arrangement og tiltak for mer “inkludering”. Selv om jeg vet at mange organisasjoner allerede jobber med dette.

Jeg tror at alle musikerne som ikke passer inn i sjangrene jazz, pop og hip hop er enige om at kulturinstitusjonene bør åpne opp muligheter for å gi mer økonomisk støtte til andre musikkstiler. Festivaler bør utforske det å booke andre musikksjangre enn de er vant til for å kunne åpne opp kulturelle arenaer enda mer for minoritetsgrupper. Slike tiltak bør gjennomføres i kulturskolene og bredt utover hele kultursektoren.

LES OGSÅ: Kulturrådet og konsertarrangører: Mangfold i norsk musikkliv må bli bedre (del 2)

Vi har også ansvar selv som kunstnere og musikere, vi kan ikke alltid vente på at “noen andre” skal løse alle våre problemer. Spesielt når man jobber som freelancer er det viktig å være åpen, tålmodig, konsekvent og så klart brenne for det man gjør og ikke bare gjøre det for pengenes skyld (selv om vi alle fortjener å betales for arbeidet vi gjør).

Publikum kan også bidra med noe her – ved å utvide sine musikalske horisonter og åpne øynene opp for andre kunstneriske uttrykk og alternativer som jo allerede eksisterer i Norge. Dette kan gjøres ved å bevisst velge å støtte kulturorganisasjoner som jobber med utenlandske og flerkulturelle kunstnere og musikere, og delta på deres arrangement og konserter (som blant annet Samspill, Oslo World og flere). Det finnes allerede en rekke muligheter for at publikum skal kunne bli kjent med flerkulturelle eller utenlandske kunstnere. Noen av dem er kanskje ikke like kjente som andre, siden mange mangler eksponering av sine verk og i større grad støtte fra storsamfunnet.

Jeg føler at hvis jeg var norsk, eller “etnisk norsk”, så ville mine prosjekter, festivaler og liknende fått mer støtte og vært av interesse for flere i Norge. Men siden jeg ikke er det, så har jeg hørt at folk mener at jeg er kommet hit for å “ta noe fra dem” – og dette kaller jeg frykt som stammer fra uvitenhet. Fordi det flerkulturelle samfunnet vårt forutsetter at vi arbeider sammen. Mangfold vil alltid være til alles beste, og være en berikelse for oss. Andre kulturer bidrar så mye av det vi trenger for å kunne utvikle oss mer som et helhetlig samfunn. Til syvende og sist er det åpenbart at vi må lytte til hverandre for å kunne forstå hverandre.

Til slutt ønsker jeg derfor å oppfordre til at vi ser bort fra individuelle agendaer og i større grad jobbe sammen. Dette for å kunne skape langvarige samarbeid og nettverk mellom store institusjoner med makt, som Kulturrådet, og mindre organisasjoner som sitter med mye kompetanse, som Samspill, Trap, Safemuse og JM Norway, for å nevne noen. I tillegg er det utallige kunstneriske kollektiv og kompanier drevet av flerkulturelle kunstnere i Norge.

Det er samarbeid som må til for å virkeliggjøre visjonene som vises til i rapporten om et inkluderende kulturliv i Norden. Dette er et stort og omfattende prosjekt for alle kultursektorene, for minoritetsgrupper, utenlandske kunstnere, og små og store organisasjoner som daglig jobber for et mer mangfoldig kulturliv. I et land som Norge, og i Norden, er vi så heldige at vi har både midlene og mulighetene for å kunne videreutvikle denne sentrale bærebjelken i kulturlivet vårt.

LES OGSÅ: Kulturrådets inkluderingsprosjekt har ikke vært inkluderende

LES OGSÅ: Et inkluderende kulturliv må bygge på deltakelse og dialog 

LA VERSIÓN ESPAÑOLA DE LA PUBLICACIÓN – Una vida cultural incluyente

Escrito par Bellali Austria, Oslo Flamenco Festival

Una vida cultural “incluyente” en países multiculturales como Noruega no es una labor sencilla.

Cuando llegué a Noruega no me planteaba vivir como artista y gestora cultural pero después de un año de vivir en Oslo, cambié de opinión. Mi impresión en ese momento fue que los países nórdicos tienen un modelo de vida que no había conocido antes y esto me inspiró a iniciar proyectos de todo tipo. Y creo que es principalmente porque hay una consciencia de la importancia del arte en la sociedad.

¿Qué aspectos positivos he encontrado en 9 años de vivir en Noruega? Me quiero expresar por parte de mi experiencia personal, como una artista extranjera en este país.

He podido potencializar todas mis metas como artistas porque hay gente y/o instituciones que han creído en mí. Sin dudas, existen estas organizaciones que te apoyan y confían en lo que haces.

¿Qué retos he encontrado?
Es aquí donde tocamos los temas sensibles: inclusión, racismo, pocas oportunidades, espacios limitados, etc.

Yo comenzaría por decir que hay un “desconocimiento” de lo que son las “otras culturas”. De hecho preguntaría “ el otro” qué significa. Y para algunos estas otras culturas no son interesantes y/o causa miedo incluirles.

Si hubiera un estadística precisa de TODO el sector cultural de extranjeros que trabaja en Noruega, casi sin dudar diría que el 80% se siente excluido de algún modo. Y es nuestra labor tanto como artistas y como instituciones noruegas encontrar porque y como podemos hacer para cambiar esto.

Continuamente escucho de estos artistas residentes en Noruega y de una profesionalidad increíble decir que llevan muchos años aplicando a ayudas del gobierno, sin recibir nada. Aplicando para participar en festivales internacionales importantes sin lograr nunca entrar, y así sucesivamente.

El mercado en el arte es sin duda duro pero quizá los festivales y organizaciones podríamos encontrar una estrategia en la que se haga más activa la música internacional de artistas que viven en Noruega.

Pero entonces pienso, realmente dónde está esta brecha de los artistas extranjeros y Noruega?

Como decía hace un momento, creo que la brecha se debe a la falta de conocimiento de lo que otras culturas a nivel musical, dancístico tienen para ofrecernos. Y evidentemente como ha surgido a través de los años, falta fortalecer una educación sobre sociedades multiculturales para que desde temprana edad el racismo sea disminuido lo más posible.

¿Quién tiene la responsabilidad de cambiar esto?
Yo creo que todos, es una responsabilidad colectiva.

Organizaciones, festivales e instituciones podrían fortalecer con campañas y eventos sobre “la inclusión”. Aunque sé que muchas organizaciones ya trabajan en esto.
Definitivamente todos los artistas que no entramos dentro del jazz, pop, hip hop pediríamos que las instituciones abrieran oportunidades dando más apoyo financiero a otros estilos de música; que los festivales incluyeran más otros géneros musicales, para ampliar los espacios para los grupos minoritarios. Y así sucesivamente en escuelas culturales, y sin fin de eventos.

Los artistas también tenemos responsabilidades, no podemos esperar que “alguien” nos resuelva todo. Sobre todo cuando eres artista independiente, es importante ser abierto, ser paciente, ser constante y obviamente que te apasione lo que haces y no lo hagas solo por dinero (aunque claro, todos merecemos ser pagados por nuestro labor).

Y la audiencia también puede aportar algo a esta sociedad multicultural, abriendo su horizonte musical, conociendo alternativas artísticas que ya existen en Noruega, apoyando a los eventos de organizaciones (como Samspill, Oslo World). Todas estas arenas ofrecen estos espacios para conocer a un grupo multicultural de artistas, pero no son conocidos porque falta difusión y apoyo de la gente nativa.

Quizá esta sea la única sensación que he tenido a nivel personal. Si yo fuera noruega mis proyectos, los festivales, etc tendría más apoyo y difusión por los noruegos, pero como no lo soy, he escuchado decir que ellos piensan que he venido a “quitarle algo a alguien”, a esto es lo que le llamo miedo por falta de educación.

Porque la nueva sociedad nos hace ver que el trabajo en equipo siempre será mejor y porque el enriquecimiento que nos aportan otras culturas siempre será para avanzar más como sociedad. Vuelvo a decir, es un tema de educarnos como sociedad al nuevo modelo multicultural (que en la historia del mundo verdaderamente no es tan “nuevo”). Lo que queda claro es que para poder entendernos, hay que escucharnos entre nosotros, dialogar, entender nuestras necesidades diferenciales y experiencias.

Entonces por último añadiría trabajar juntos, Kulturrådet puede crear más alianzas a largo plazo con estas pequeñas organizaciones como Samspill, Trap, Freemuse, y JM Norway etc para que se potencialice este proyecto de “inkluderende kulturliv i Norden”. Es un trabajo inmenso incluir todos estos sectores, grupos minoritarios, artistas extranjeros, organizaciones pequeñas y grandes que trabajan en la diversidad cultural, pero en un país como Noruega, hay los medios y la organización suficiente para hacer crecer un proyecto de tal importancia y beneficio para el país y para esta región.