Varmen og surringa frå glødetrådane, glødelampa som symbol for idérikedom, kontrasten mellom gamaldagse ljospærer og kalde LED-lamper, over- og understrenger – kvar skal ein byrja, overvelda av symbolikk?
Eg vil byrja i det konkrete. Under taket på scena i Vossasalen heng glødelamper i ulike storleikar. Stemninga er for lengst dirrande av forventing når Økland kjem på scena. Han er ønskt varmt velkomen; det gløder i salen, både i bokstaveleg og overført tyding.
Økland og bandet hans innleier lågmælt og varsamt, med luftige og overtonebaserte klangar, som gradvis veks og vert fortetta. Teknikken til Økland sluttar aldri å gjera inntrykk på meg. Ikkje ofte får ein oppleva at utøvaren har slik kontroll på bogen, at han speler så mjukt og med så få bi-ljodar i stroka. Til og med når spelet vert meir intensivt, ja riktig harvande, synest eventuelle skrapeljodar alltid kontrollerte – dei er ein ynskt klangeffekt. Kan henda ein kan forklara denne klangbreidda med sjangerbreidda til Økland: Han høyrer som kjent heime både i folkemusikken, jazzen og den klassiske tradisjonen. Sjølv ytrar han eit ønske med musikken sin om å skapa ein hybrid mellom poesien i folkemusikken og energien i pønken.
Understrengene i bandet
Etter kvart som hardingfelespelet veks i styrke, etablerer dei to slagverkarane ein jamn puls, medan dei andre instrumenta vert meir perkussive: Bassisten og gitaristen slår på instrumentkroppane, saksofonisten slår på klaffane og organisten kjem med korte, hamrande akkordutbrot.
Her vert det etablert eit underlag for heile resten av verket: Den jamne pulsen kjem til å bli liggjande der, slaga finst alltid hjå eit eller anna av instrumenta, om enn berre visuelt: Medan ljoden vert tona ned og bandet vev eit mørkt, bivrande lag av klangar, slår gitaristen heile tida ljodlaust og forsiktig på instrumenthalsen. Ljoden er svakare, men intensiteten held seg like sterk, både på scena og i salen. Me kjenner alle pulseringa som noko organisk no, endå Økland er attende i dei luftige, prøvande tonane.
Den jamne pulsen kjem til å bli liggjande der, slaga finst alltid hjå eit eller anna av instrumenta, om enn berre visuelt
Leietråder
Eg hadde ynskt at Økland ikkje avbraut stemninga med snakk undervegs i verket. Trass i at han har delt komposisjonen sin inn i låtar, hadde nok opplevinga for publikum vorte sterkare om me fekk oppleva låtane i samanheng, utan anna enn dei naudsynte opphalda for å stemma fela. Når Økland sjølv set merkelappar på musikken idet han annonserer ”kveldens største kontrast”, frå ”rockete trollstilt låt” til ”Vålerenga-shanti”, avgrensar han opplevinga mi av den sjangeroverskridande heilskapen. Litt av tingingsverk-magien forsvinn.
I shanti-låten speler Økland på viola d’amore, og uttrykket vert meir lyrisk enn tidlegare. På eit tidspunkt syng alle bandmedlemmane på da-i-då i god folkemusikkstil, før dei brått aukar i tempo og syner moglegheitene for støy i instrumenta sine. Lovnaden om pønk vert innfridd, men slåtten finst heile tida i bakgrunnen – som ein glødande varm tone.
Låten Blankt vatn vert ei hylling til fela: Rolf-Erik Nystrøm speler på to saksofonar samstundes, nett som hardingfela har to sett strenger. Håkon Stene speler med to bogar på dei ulike slagverkinstrumentane sine. På bassen speler Mats Eilertsen mjuke tonar som ligg høgre enn Økland si felestemme. Trompeten til Torbjørn Økland læt nesten som ei fele når dei kornete tonane vert utforska. Det er som om alle instrumenta er med på å dyrka bogeklangen til den audmjuke, men tydelege hovudpersonen. Heile bandet speler på hans strenger.
Det skal godt gjerast å ikkje verta overvelda av kor godt samspelet er
Musikken veks i omfang og styrke att, pulsen vert meir tydeleg og bandet kastar seg ut i ville improvisasjonar. Ljospærene blenkjer rytmisk over dei, overalt på scena er det små musikalske utbrot. Det skal godt gjerast å ikkje verta overvelda av kor godt samspelet er: Musikarane overtek på naturleg vis leietrådane til kvarandre, og uansett kor improvisasjonsbasert materialet måtte vera, vert ingen lause trådar hengjande att i temaskifta. Overgangane mellom dei harvande sekvensane og dei nær sakrale delane av verket er underleg saumlause. Det kjem nok av den stendig dirrande pulsen. Har han faktisk vore der heile tida eller berre kjenst det slik?
Når konserten er over og publikum bryt ut i den siste applausen, må eg venta ein augneblink før eg klarar å riva meg laus og klappa med. Eg er tulla så djupt og godt inn i eit varmt og tettvove klangteppe av glødetrådar.
SALT i Oslo kan bli nødt til å stenge dørene
Myndighetene varsler full stopp av aktivitet innen 1.juli.
Derfor bør vi lære norsk folkemusikk og folkedans på voksenopplæringen
Det burde være flere arenaer for formidling av norsk folkemusikk og -dans i voksenopplæringen. Det er en super inngang til å lære språk, historie, kroppsspråk og sosiale koder – samtidig som det bygger fellesskap, skriver Ely Navarro i Stiftinga Hilmar Alexandersen.
Ballade video: Pyramider på Månen
Vi har det greit med Beharie, BLKSTD, Mayflower Madame, Din Våte Drøm, Vidar Furholt, Paulin Voss, Roar Dons og Naeon Teardrops.
Hvordan løfte kunstnerisk forskning fra marginalisering til vitenskapsdiskurs?
Er kunstnerisk forskning moden og klar for å tre inn i en vitenskapelig diskurs? Hvis ikke, er jeg redd den er på vei inn i en (muligens noe selvforskyldt) marginaliseringsprosess, skriver Henrik Holm.
Storsatsing på kultur i hele Norge: – Har du en god idé, vil vi høre fra deg, sier daglig leder i Kulturrom
Regjeringen styrker Kulturrom med hele 21 millioner kroner – det største tilskuddet siden oppstarten.
Tid og kunstnerliv: Korpsbevegelser
Akkurat som i 1989 er det like før det vil kry av uniformer, marsjhefter og bandolærer. Korpsbevegelser er å gjenta seg selv, år etter år. Gjentakelsene er tradisjon. Tradisjon er kultur. Kultur er musikk. Og musikk er korpsbevegelse.
